Kamienie szlachetne – termin tradycyjnie używany dla określenia tzw. „Wielkiej Czwórki”[1], czyli diamentu, szafiru, rubinu i szmaragdu, czyli kamieni jubilerskich o twardości powyżej 7 w dziesięciostopniowej skali Mohsa. Termin ten odzwierciedla nie tylko ich piękno i rzadkość występowania, ale także znaczenie historyczne i kulturowe, jakie odegrały one w różnych cywilizacjach[2]. Wyróżniają się one także wysoką ceną rynkową[3].
Wszystkie pozostałe kamienie używane w jubilerstwie o twardości poniżej 7 w skali Mohsa były dawniej nazywane półszlachetnymi[3][4].
Współcześnie na świecie odchodzi się od podziału na kamienie szlachetne i półszlachetne, zastępując je ogólnym terminem kamieni jubilerskich, czyli wszystkich kamieni używanych w jubilerstwie[5]. W literaturze gemmologicznej używa się też zbiorczej nazwy kamienie szlachetne i ozdobne, obejmującej minerały i zwykle jednominaralne skały, powstałe w przyrodzie w warunkach naturalnych, które po oszlifowaniu wyróżniają się piękną barwą, połyskiem i innymi walorami estetycznymi[6].
W języku potocznym pod tym pojęciem kamienia szlachetnego może być rozumiany każdy kamień jubilerski[5].
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwie Sobczak