L-Ewwel Gwerra Dinjija

L-Ewwel Gwerra Dinjija
Skont l-arloġġ minn fuq: Trunċieri fuq il-Front tal-Punent; Tank Mark IV jaqsam trunċiera; Il-frajgata HMS Irresistible qiegħda tegħreq wara li laqtet mina fil-Battalja tad-Dardanelles; Suldati bil-Vickers machine gun libsin il-maskri tal-gas; Biplani Ġermaniżi Albatros D.III.
Data 28 ta' Lulju 1914 – 11 ta' Novembru 1918 (Armistizju) Trattat ta' Versailles iffirmat 28 ta' Ġunju 1919 Post L-Ewropa, l-Afrika, il-Lvant Nofsani, il-Gżejjer Paċifiċi, iċ-Ċina u mal-kosta tal-Amerika ta' Fuq u ta' Isfel Riżultat Rebħa mill-Alleati It-tmiem tal-imperu Ġermaniż, Russu, Ottoman, u Awstro-Ungeriż Il-formazzjoni ta' pajjiżi ġodda fl-Ewropa u l-Lvant Nofsani I-trasferiment tal-kolonji Ġermaniżi u tar-reġjuni tal-Imperu Ottoman lil potenzi oħra It-twaqqif tas-Soċjetà tan-Nazzjonijiet. (iżjed...)
Belliġeranti
Il-Potenzi Alleati (tal-Entente) Franza L-Imperu Brittaniku Ir-Russja (1914–17) L-Istati Uniti (1917–18) Ir-Rumanija (1916–18) L-Imperu tal-Ġappun Is-Serbja Il-Belġju Il-Greċja (1917–18) Il-Portugall (1916–18) Montenegro (1914–16) u oħrajn	Potenzi Ċentrali Mudell:Dati pajjiż Imperu Ġermanja L-Imperu Ġermaniż Awstrija-Ungerija L-Imperu Ottoman Il-Bulgarija (1915–18)
Kmandanti
Mexxejja u kmandanti Raymond Poincaré Georges Clemenceau Ferdinand Foch H. H. Asquith David Lloyd George Douglas Haig Nicholas II Nicholas Nikolaevich Antonio Salandra Vittorio Orlando Luigi Cadorna Woodrow Wilson John J. Pershing Emperor Taishō u oħrajn	Mexxejja u kmandanti Wilhelm II Paul von Hindenburg Erich Ludendorff Franz Joseph I Karl I Conrad von Hötzendorf Mehmed V Enver Pasha Mustafa Kemal Atatürk Ferdinand I Nikola Zhekov u oħrajn
Saħħa
Entente[1] 12,000,000 8,841,541[2][3] 8,660,000[4] 5,093,140 4,743,826 1,234,000 800,000 707,343 380,000 250,000 200,000 50,000 Total: 42,959,850	Potenzi Ċentrali[1] 13,250,000 7,800,000 2,998,321 1,200,000 Total: 25,248,321
Korruti
Militari mejtin: 5,525,000 Militari feruti: 12,831,500 Militari neqsin: 4,121,000 Total: 22,477,500	Militari mejtin: 4,386,000 Militari feruti: 8,388,000 Militari neqsin: 3,629,000 Total: 16,403,000

L-Ewwel Gwerra Dinjija kienet gwerra bejn ħafna pajjiżi; għalhekk tissejjaħ gwerra "dinjija". Bdiet fl-1914 u intemmet fl-1918.^[5] Qabel ma bdiet it-Tieni Gwerra Dinjija fl-1939, l-Ewwel Gwerra Dinjija (l-EGD) kienu jsejħulha Il-Gwerra l-Kbira jew Il-Gwerra Dinjija. 135 pajjiż ħadu sehem fl-EGD u 'l fuq minn 15-il miljun ruħ mietu f'din il-gwerra.^[6]

Il-potenzi involuti ġġieldu l-EGD mal-parti l-kbira tal-kontinent tal-Ewropa. Il-ġlied sar fuq ħafna frontijiet differenti. Il-parti l-kbira tal-ġlied bejn il-Ġermanja u l-Alleati sar fuq il-Front tal-Punent. Sistema ta' trunċieri kienet timmarka l-post ta' dan il-front u bejn it-trunċieri kien hemm kuritur ta' "Art ta' Ħadd" (terra nemo).^[7] Il-parti l-kbira tal-ġlied li sar fuq dan il-front kien mit-trunċieri. Il-front tal-Lvant kien fl-Ewropa Ċentrali u tal-Lvant u kien wieħed mill-postijiet prinċipali fejn sar il-ġlied tal-EGD. Il-ġlied fuq il-front tal-Lvant ma kienx mit-trunċieri imma kien jiddependi minn linji ta' suldati lesti li jiġġieldu l-għadu. Fost il-frontijiet l-oħra fejn kien hemm ħafna ġlied hemm il-Front tal-Lvant Nofsani u l-Front Taljan. Kien hemm il-ġlied ukoll fl-Africk, iċ-Ċina kif ukoll fuq il-baħar u fl-ajru.

Il-gwerra intemmet bil-firma ta' ħafna trattati differenti, l-iżjed wieħed importanti fosthom it-Trattat ta' Versailles.

L-EGD kienet l-ewwel gwerra li fiha ntużaw bħala armi komuni, it-tankijiet, l-ajruplani, is-sottomarini u l-U-Boten.

1. ^ ^{a b} Tucker & Roberts 2005, p. 273
2. ^ http://www.1914-1918.net/faq.htm
3. ^ Il-figuri huma għall-Imperu Brittaniku.
4. ^ Il-figuri huma għal Franza Metropolitana u l-kolonji tagħha.
5. ^ The First World War
6. ^ Military Casualties of World War One
7. ^ Ashworth, Tony, Trench warfare 1914–1918, pp3–4. 2000: Macmillan Press, Londra