Firenze

Firenze
Italja
Amministrazzjoni
Pajjiż	Italja
Region of Italy	Toskana
Metropolitan city of Italy	Belt Metropolitana ta' Firenze
Kap tal-Gvern	Dario Nardella (en)
Isem uffiċjali	Firenze
Ismijiet oriġinali	Firenze
Kodiċi postali	50100u 50121–50145
Ġeografija
Koordinati	43°46′17″N 11°15′15″E / 43.7714°N 11.2542°E / 43.7714; 11.2542Koordinati: 43°46′17″N 11°15′15″E / 43.7714°N 11.2542°E / 43.7714; 11.2542
Firenze Firenze (Italy)
Superfiċjenti	102.32 kilometru kwadru
Għoli	50 m
Fruntieri ma'	Bagno a Ripoli (en) , Campi Bisenzio (en) , Fiesole (en) , Impruneta (en) , Scandicci (en) u Sesto Fiorentino (en)
Demografija
Popolazzjoni	360,930 abitanti (1 Jannar 2023)
Informazzjoni oħra
Kodiċi tat-telefon	055
Żona tal-Ħin	UTC+1, Ħin tal-Ewropa Ċentraliu UTC+2
bliet ġemellati	Edinburgu, Kiev, Fes, Reims, Kassel, Dresden, Turku, Riga, Tirana, Ateni, Valladolid, Budapest, Krakovja, Kjoto, Philadelphia, Isfahan, Belt tal-Kuwajt, Nanjing, Salvador da Bahia, Sydney, Asmara, Puebla, Betlem, Gemlik (en) , Samarkanda, Istanbul, Yerevan, Damasku, Pekanbaru (en) , Providence, Cali, Olomouc, Gaziantep, Mostar, Arequipa, Tlemcen, Nablus, Nazaret, Malmö Municipality (en) , New Orleans (en) u Gifu (en)
comune.fi.it, comune.firenze.it, comune.fi.itu en.comune.fi.it

Firenze ([fiˈrɛntse]^[1]) hija belt fl-Italja Ċentrali u l-belt kapitali tar-reġjun ta' Toskana. Firenze għandha l-ikbar popolazzjoni fit-Toskana, bi 360,930 abitant, u b'iktar minn 1,520,000 abitant fiż-żona metropolitana kollha.^[2]

Firenze kienet ċentru kummerċjali u finanzjarju Medjevali Ewropew u kienet waħda mill-iktar bliet għonja ta' dak iż-żmien.^[3] Ħafna akkademiċi jqisuha bħala n-nieqa tar-Rinaxximent, u ġiet imsejħa wkoll "l-Ateni tal-Medjuevu".^[4] Matul l-istorja politika turbolenti tagħha, b'diversi rivoluzzjonijiet reliġjużi u repubblikani, tiddomina l-governanza tal-familja potenti Medici.^[5] Mill-1865 sal-1871 Firenze kienet il-belt kapitali tar-Renju tal-Italja (stabbilit fl-1861). Id-djalett ta' Firenze pprovda s-sisien tat-Taljan standard u sar il-lingwa tal-kultura fl-Italja kollha minħabba l-kapulavuri prestiġjużi ta' Dante Alighieri, Petrarka, Giovanni Boccaccio, Niccolò Machiavelli u Leonardo da Vinci.^[6]

Il-belt tattira miljuni ta' turisti kull sena, u l-UNESCO ddikjarat iċ-Ċentru Storiku ta' Firenze bħala Sit ta' Wirt Dinji fl-1982 għar-rikkezza kulturali u Rinaxximentali tal-arkitettura u tal-monumenti tagħha.^[7] Firenze fiha wkoll għadd ta' mużewijiet u galleriji tal-arti, bħall-Uffizi u Palazzo Pitti, u għadha influwenti ħafna fil-oqsma tal-arti, il-kultura u l-politika. Fid-dawl tal-wirt artistiku u arkitettoniku tal-belt, Forbes ikklassifikat lil Firenze bħala waħda mill-isbaħ bliet fid-dinja.^[8]

Firenze taqdi rwol importanti fil-moda Taljana u hija kklassifikata bħala waħda mill-iktar 15-il belt tal-moda ewlenin fid-dinja mill-Global Language Monitor.^[9][10] Barra minn hekk, il-belt hija ċentru ekonomiku nazzjonali ewlieni, kif ukoll ċentru turistiku u industrijali. Fl-2008, il-belt kellha s-17-il ogħla introjti medji fl-Italja.^[11]

1. ^ Luciano Canepari, Firenze, in Il DiPI – Dizionario di pronuncia italiana, Zanichelli, 2009, ISBN 978-88-08-10511-0.
2. ^ ""Bilancio demografico anno 2013, dati ISTAT"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
3. ^ ""Economy of Renaissance Florence, Richard A. Goldthwaite, Book – Barnes & Noble". Search.barnesandnoble.com. Arkivjat 04-04-2010". Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-04-04. Miġbur 2021-02-07. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
4. ^ ""Firenze-del-rinascimento: Documenti, foto e citazioni nell'Enciclopedia Treccani"". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
5. ^ Brucker, Gene A. (1969). Renaissance Florence. New York: Wiley. p. 23. ISBN 978-0520046955.
6. ^ ""Storia della lingua in 'Enciclopedia dell'Italiano'". Treccani.it". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Florence". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-03-06.
8. ^ "Tim Kiladze (22 January 2010). "World's Most Beautiful Cities". Forbes". Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |koawturi= u |aċċess= (għajnuna)
9. ^ ""FASHION: Italy's Renaissance". TIME". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-08-27. Miġbur 2021-02-07. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)
10. ^ ""Paris Towers Over World of Fashion as Top Global Fashion Capital for 2015". Languagemonitor.com". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-08-18. Miġbur 2021-02-07. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)
11. ^ ""La classifica dei redditi nei comuni capoluogo di provincia". Il Sole 24 ORE". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-05-12. Miġbur 2021-02-07. Ċitazzjoni għandu parametrs mhux magħruf u vojt: |aċċess= u |koawturi= (għajnuna)