Japonya tarihi

Makale serilerinden
Japonya tarihi
Dönemler Paleolitik öncesi–MÖ 14.000 Jōmon 14,000–MÖ 300 Yayoi MS 250'ye kadar Yamato 250–710 Kofun 250–538 Asuka 538–710 Nara 710–794 Heian 794–1185 Kamakura 1185–1333 Kemmu Restorasyonu 1333–1336 Muromachi (Ashikaga) 1336–1573 Nanboku-chō 1336–1392 Sengoku 1467–1573 Azuchi-Momoyama 1568–1603 Nanban ticareti Edo (Tokugawa) 1603–1868 Sakoku Kanagava Antlaşması Bakumatsu Meiji 1868–1912 Boshin Savaşı Restorasyon Birinci Çin-Japon Savaşı Boxer Ayaklanması Rus-Japon Savaşı Taishō 1912–1926 I. Dünya Savaşı 1923 Kanto depremi Shōwa 1926–1989 Finansal kriz Militarizm Pasifik Savaşı İşgal Japon ekonomik mucizesi Savaş sonrası Ekonomik balon Heisei 1989–2019 Kayıp Onyıl Büyük Hanşin Depremi Büyük Doğu Japonya Depremi Reiwa 2019–günümüz
Konular Depremler Para birimi Dönem isimleri Ekonomi Eğitim Tarihçilik Askeri Denizcilik İmparatorluk Coğrafya Siyaset Dünya Mirasları
Sözlük Zaman çizgisi
g t d

Japonya tarihi antik zamanların şehir devletlerinin modern Japon ulus devletine ulaşacak şekilde coğrafi ve sosyal tarihini anlatmaktadır.

Son buz devrinden sonra (MÖ 12000) Japonya coğrafyasının zengin ekosistemi insan yaşamını destekledi. Japonya'da bulunan en erken çömlek Jömon dönemine ait olup Japonya'yı gösteren ilk yazılı belge "Book of Han" olup Çin'de Han Hanedanlığı döneminde yazılmıştır. Bir numaralı kültürel ve dinsel etki Çin'den gelmiştir.^[1]

Günümüz Japon İmparatorluk Sarayı 6. yüzyılda yapılarak ilk kalıcı imparatorluk başkenti 710 bugün Nara kenti olan Heijō-Kyō'da kuruldu. Bu şehir Budist sanatı, dini ve kültürü adına bir merkez halini aldı. Heian-kyõ'da (günümüz Kyoto) kurulan yeni başkent güçlü bir merkezi devletin sonuçlanmasıydı. Heian periyodu klasik Japon kültürünün altın zamanı olarak geçer. Takip eden asırlarda hüküm süren imparatorların gücünün ve saray halkının zayıflaması merkezi devletin gücünü çatlatmıştır. 15. yüzyıla gelene kadar politik güç birkaç yüz Daimyo tarafından yönetilen, kendi samurayları olan feodal bölgelere bölünmüşlerdi. Uzun bir iç savaştan sonra Japonya'yı birleştiren Tokugawa Ieyasu imparator tarafında 1603 yılında şogun olarak görevlendirilmiştir. Tokugava Ieyasu fethettiği toprakları destekçilerine dağıttı ve Edo'da kendi Tokugawa Şogunluğunu kurdu. İmparator bu dönemde eski başkent Kyoto'da kalmaktaydı. Edo döneminde barış ve refah hakimdi. Japonya Hristiyan misyonerliğini engelleyip dış dünyayla bütün bağlantısını kesti.

1860'larda Tokugawa şogunluğu mevkisini kaybetti, imparator gücü tekrar eline aldı Meiji dönemi başladı. Yeni ulusal yönetim şekli feodalizmi bitirerek izole ve geri kalmış ada toplumunu Batı modelini izleyen bir dünya gücü haline getirdi. Demokrasi uygulaması için sorunlar vardı. Bunların başında Japonya'nın yarı bağımsız ve güçlü ordusunun siviller üstünde 1920-30 yıllarında siviller üstünde baskı kurmasıydı. Ordu 1931 yılında Mançurya'yı işgal etti ve 1937'de Çin'e karşı savaşa girişti. Sahilleri ve büyük şehirleri kontrol eden Japonya kukla devletler kurdu fakat Çin'i tamamen yenemedi. Aralık 1941'de Pearl Harbor'a yapılan saldırıyla beraber Birleşik Devletler ve müttefiklerine karşı savaşa girdi. 1942 ortalarına kadar kazanılan birkaç deniz zaferinden sonra endüstriden uzaklaşan askerî güçlere gemi, mühimmat ve yakıt sağlama sıkıntısı çekmeye başladı. Donanmanın batırılması ve büyük şehirlerin Birleşik Devletler tarafından yok edilmesine rağmen 1945'te Hiroşima ve Nagasaki'ye atılan atom bombaları ve Sovyetler Birliği'nin Mançurya'yı işgal etmesi sonucunda imparator orduyu teslim olması için zorladı.

Birleşik Devletler Japonya'yı 1952 yılına kadar kontrol altında tuttu. 1947 yılında Birleşik Devletler tarafından yeni bir anayasanın hazırlanması ve kabul edilmesi zorlandı. Bu anayasa sonucunda Japonya parlamenter monarşi halini aldı. 1955 yılından sonra Japonya oldukça yüksek ekonomik büyüme rakamlarına sahip oldu. Mühendislik, otomotiv, elektronikte dünya merkezi haline geldi. Sahip olduğu gelişmiş altyapı, yüksek yaşam kalitesi ve en yüksek beklenen yaşam süresine sahiptir. İmparator Shõwa 1989 yılında ölerek yerine oğlu Akihito'yu getirdi. 1990'larda ekonomik durgunluk büyük bir sorundu ve 2011'de yaşanan tsunami sonucunda ekonomik kayıplar yaşandı.

1. ^ Jacques Gernet (1996). A History of Chinese Civilization. Cambridge University Press. s. 290. ISBN 0521497817. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015.