Wenezuela

Boliwariańska Republika Wenezueli

República Bolivariana de Venezuela

Herb Flaga
Hymn: Gloria al Bravo Pueblo (Chwała dzielnemu ludowi)
Ustrój polityczny	republika federalna
Stolica	Caracas
Data powstania	5 lipca 1811
Prezydent	Nicolás Maduro
Powierzchnia	916 445 km²[1]
Populacja (2023) • liczba ludności	30 518 260[2]
• gęstość	33 os./km²
Kod ISO 3166	VE
Waluta	boliwar soberano (VES[3])
Telefoniczny nr kierunkowy	+58
Domena internetowa	.ve
Kod samochodowy	YV
Kod samolotowy	YV
Strefa czasowa	UTC -4:00[4]
Język urzędowy	hiszpański
PKB (2023)  • całkowite   • na osobę	96,63 mld[5] USD 3 641[5] USD
PKB (PSN) (2023)  • całkowite   • na osobę	213,05 mld[5] dolarów międzynar. 8 028[5] dolarów międzynar.
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach

Wenezuela (hiszp. Venezuela, wymowa^ⓘ), oficjalnie Boliwariańska Republika Wenezueli (República Bolivariana de Venezuela)^[6] – państwo związkowe położone w północnej części Ameryki Południowej^[6]. Zajmuje powierzchnię 916 445 km²^[1], a zamieszkane jest przez 30 518 260 osób (2023, szac.)^[2].

Państwo położone jest nad Morzem Karaibskim i Oceanem Atlantyckim. Cechuje się urozmaiconą rzeźbą terenu – środkową część kraju zajmuje Nizina Orinoko, południowo-wschodnią Wyżyna Gujańska, a północno-zachodnią – pasma górskie na skraju łańcucha Andów oraz równina wokół jeziora Maracaibo. Przeważa klimat tropikalny. Znaczną część kraju zajmują sawanny (w tym specyficzna dla tego kraju trawiasta formacja roślinna zwana llanos), a także lasy deszczowe. Graniczy z Kolumbią na zachodzie, Brazylią na południu i Gujaną na wschodzie^[2][7].

Wenezuela jest republiką federalną z systemem prezydenckim. Stolicą i największym miastem jest Caracas. Wysoki poziom urbanizacji; w miastach mieszka ponad 88% społeczeństwa. Do głównych ośrodków miejskich należą Maracaibo, Valencia, Barquisimeto i Maracay. Walutą jest boliwar^[2]. Blisko 2/3 populacji stanowią Metysi, 1/5 osoby pochodzenia europejskiego, a 1/10 afrykańskiego^[7]. Językiem urzędowym jest hiszpański^[2]. Największą grupę wyznaniową stanowią katolicy (84,5%^[7]–96%^[2]).

Terytorium Wenezueli zamieszkane było przez różne ludy indiańskie od górnego paleolitu. W 1498 roku dostrzeżona przez Krzysztofa Kolumba, po raz pierwszy zasiedlona przez Europejczyków około 1523 roku (Cumaná). Kolonia hiszpańska, po ponad 20-letnim okresie walk narodowowyzwoleńczych pod przewodnictwem m.in. Francisco de Mirandy i Simóna Bolívara, w 1819 roku weszła w skład republiki Wielkiej Kolumbii, a po jej rozpadzie w 1830 roku – stała się niepodległym państwem. Przez większą część XIX wieku i do 1958 roku w kraju panowała dyktatura wojskowa. Od lat 20. XX wieku Wenezuela rozwinęła się jako jeden z największych producentów ropy naftowej na świecie, w 1960 roku została członkiem założycielskim OPEC. Gospodarka kraju w dużej mierze opiera się na eksporcie tego surowca^[7].

W okresie prezydentury Hugo Cháveza (1999–2013) podjęto realizację szeroko zakrojonych programów socjalnych, finansowanych z przychodów z eksportu ropy naftowej, które poskutkowały m.in. znaczną redukcją stopy ubóstwa^[2]. Chávez prowadził także politykę mającą na celu ograniczenie strefy wpływów Stanów Zjednoczonych w Ameryce Łacińskiej. Po jego śmierci urząd prezydenta objął Nicolás Maduro, który pozostaje u władzy do dnia dzisiejszego. Okres jego rządów charakteryzuje się postępującym autorytaryzmem. Od 2019 roku Maduro nieuznawany jest m.in. przez Stany Zjednoczone i Unię Europejską. Od 2014 roku, kiedy nastąpiło załamanie się światowych cen ropy, kraj zmaga się z kryzysem gospodarczym, przejawiającym się m.in. hiperinflacją, drastycznym spadkiem PKB, niedoborem żywności i leków oraz emigracją ludności (do 2022 roku – ponad 7 mln osób)^[2][7].