Nazwa potoczna |
Konstytucja marcowa |
---|---|
Państwo | |
Data wydania |
17 marca 1921 |
Miejsce publikacji | |
Data wejścia w życie |
1 czerwca 1921 |
Rodzaj aktu | |
Przedmiot regulacji | |
Status |
uchylony |
Utrata mocy obowiązującej z dniem |
24 kwietnia 1935[1] |
Zastrzeżenia dotyczące pojęć prawnych |
Konstytucja marcowa (Ustawa z dnia 17 marca 1921 roku Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej[2]) – ustawa zasadnicza uchwalona przez Sejm Ustawodawczy, opublikowana 1 czerwca 1921. Mimo uchwalenia w 1921 roku wiele jej postanowień weszło w życie dopiero po wyborach do parlamentu w 1922 roku i wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej. Została w zdecydowanej większości uchylona przez Sejm z dniem 24 kwietnia 1935[1] i zastąpiona przez konstytucję kwietniową. Składała się z siedmiu rozdziałów, w skład których wchodziło 126 artykułów. Określenie „konstytucja marcowa” pochodziło od miesiąca uchwalenia konstytucji przez Sejm Ustawodawczy.
Była to pierwsza nowoczesna polska konstytucja, będąca konstytucją pełną. Wprowadzała egalitarny ustrój republiki demokratycznej o parlamentarno-gabinetowym systemie rządów. Władzę zwierzchnią (art. 2) przyznawała Narodowi Polskiemu (bez normatywnej jego definicji, gdyż ustrojodawca oparł się na stanowisku doktryny francuskiej, uznającej naród za podmiotowość polityczną wszystkich obywateli państwa, bez względu na ich przynależność etniczną), który nie sprawował jej sam, lecz za pośrednictwem specjalnych organów, zbudowanych zgodnie z monteskiuszowską koncepcją trójpodziału władz (art. 2 in fine).
Jednym z najistotniejszych postanowień konstytucji było zniesienie wszelkich przywilejów stanowych obywateli, tj. nieuznawanie przez państwo „przywilejów rodowych ani stanowych, jak również żadnych herbów, tytułów rodowych i innych, z wyjątkiem naukowych, urzędowych i zawodowych” (art. 96).