Kolenchyma

Kolenchyma (zwarcica) – tkanka roślinna wzmacniająca złożona z komórek żywych, elastycznych i wydłużonych, otoczonych niezdrewniałą celulozowo-pektynową ścianą^[1]. Komórki mogą zawierać chloroplasty, chociaż nie należą do tkanek asymilacyjnych^[2]. W ścianie komórkowej występują zwykle nierównomierne zgrubienia. Zwykle komórki kolenchymy ściśle do siebie przylegają. Pomimo znacznej grubości ściany komórkowe kolenchymy pozostają elastyczne, co umożliwia wzrost rośliny na długość^[1]. Czasem w skład ściany komórkowej wchodzi oprócz celulozy protopektyna, zdolna do pęcznienia^[3].

Wyróżnia się następujące rodzaje kolenchymy^[3]:

• kolenchymę kątową, mającą wzmocnienia celulozowo-pektynowe w narożnikach – występuje np. u Solanum tuberosum, Salvia sclarea,
• kolenchymę płatową, mającą wzmocnienia na stycznych powierzchniach kolejnych warstw komórek np. u Sambucus nigra,
• kolenchymę lukową, będącą odmianą kolenchymy kątowej, wzmocnienia w kątach komórek otaczają przestwór międzykomórkowy tworząc rurkę, widoczną na przekroju w formie „luki”,
• kolenchymę włóknistą o ścianach równomiernie zgrubiałych.

Jest to tkanka pierwotna, czyli wytwór merystemów pierwotnych. Jej komórki mogą często różnicować się w merystemy wtórne, gł. tkankę korkotwórczą.

Kolenchyma występuje przede wszystkim w peryferycznych partiach łodyg lub ogonków liściowych (szybko rosnących częściach rośliny), rzadziej w korzeniu. Chroni te organy od złamania oraz nadaje im niezbędną odporność mechaniczną. Bardzo rzadko występują przestwory – tzw. kolenchyma luźna.