Gal

Ten artykuł dotyczy metalu. Zobacz też: Gal (ujednoznacznienie).

Gal

cynk ← gal → german
Al ↑ Ga ↓ In 31 Ga
Wygląd
srebrzystobiały
Widmo emisyjne galu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	gal, Ga, 31 (łac. gallium)
Grupa, okres, blok	13, 4, p
Stopień utlenienia	III
Właściwości metaliczne	metal
Właściwości tlenków	amfoteryczne
Masa atomowa	69,723 ± 0,001[3]
Stan skupienia	stały
Gęstość	5904 kg/m³
Temperatura topnienia	29,7646 °C[1]
Temperatura wrzenia	2229 °C[1]
Numer CAS	7440-55-3
PubChem	5360835
Właściwości atomowe Promień • atomowy • walencyjny • van der Waalsa 130 (obl. 136) pm 126 pm 187 pm Konfiguracja elektronowa [Ar]3d104s24p1 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 3 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 1,81 1,82 Potencjały jonizacyjne I 578,8 kJ/mol II 1979,3 kJ/mol III 2963 kJ/mol
Właściwości fizyczne Ciepło parowania 258,7 kJ/mol Ciepło topnienia 5,59 kJ/mol Ciśnienie pary nasyconej 9,31×10−36 Pa (302,9 K) Konduktywność 6,78×106 S/m Ciepło właściwe 370 J/(kg·K) Przewodność cieplna 40,6 W/(m·K) Układ krystalograficzny rombowy Twardość • w skali Mohsa 1,5 Prędkość dźwięku 2740 m/s (293,15 K) Objętość molowa 11,80×10−6 m³/mol
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 67Ga {syn.} 3,2612 dnia w.e. 1,000 67Zn 69Ga 60,1% stabilny izotop z 38 neutronami 71Ga 39,9% stabilny izotop z 40 neutronami 72Ga {syn.} 14,10 godz. β− 3,999 72Ge
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie podanego źródła[2] Uwaga Zwroty H H290, H302, H412 Zwroty P P234, P264, P270, P273, P301+P312, P390 Numer RTECS LW8600000
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Gal (Ga, łac. gallium) – pierwiastek chemiczny z bloku p układu okresowego, o liczbie atomowej 31. Jest twardym i kruchym metalem^[4] o kolorze srebrzystobiałym. Ma przełam muszlowy podobny do szkła. Topi się w temperaturze 29,76 °C, trzymany w dłoni zamienia się w ciecz.

Występuje w śladowych ilościach w boksycie, kaolinicie i rudach cynku. Na skalę przemysłową uzyskuje się go z boksytu. Niskiej temperaturze topnienia towarzyszy wysoka temperatura wrzenia (2204 °C), dzięki czemu stosuje się go w termometrach wysokotemperaturowych. Stop galu z indem i cyną (galinstan) ma jeszcze niższą temperaturę topnienia (około −20 °C). W przeciwieństwie do rtęci, gal i jego związki nie są trujące. Powszechnie wykorzystywanym związkiem jest arsenek galu, będący półprzewodnikiem, mającym wiele zastosowań.