Festning

Festning (også kalla borg, fort og skanse) er militære konstruksjonar og bygningar laga for å sinka eller stansa fiendtleg framrykking i krig. Menneske har bygd defensive konstruksjonar i mange tusen år og i ulike komplekse utgåver. Festningane kan verna om ein viktig by (som ein hovudstad), grenser eller viktige ferdselsårer, som framrykkingsliner, hamner eller innløp.^[1] Festninga sørgjer for å utnytte terrenget og omgjevnadene på ein måte slik at forsvararen betre får utnytta våpen og soldatar. Omgrepet kjem frå latin, fortis, «sterk» og facere, «å lage».

Festningsverk vert ofte delt inn i to grupper, nemleg permanente festningsverk og feltfestningar. Permanente festningsverk blir vanlegvis bygd i fredstid når staten har større ressursar og er som regel kraftige bygningsverk i stein eller betong. Feltfestningar er mellombelse stillingar som vert bygd av styrkar under krig og med forgjengeleg material, som tømmer. Det er og ein mellomkategori som kan kallast semipermanente festningsverk og vert bygd i krig for å verne eit område betre, og har tid og ressursar til det.

Festningar var særleg viktige i mellomalderen. Dei vart utdaterte då kanonane kom i bruk på 1300-talet. Festningsverk i stål og betong fekk ein renessanse på 1800-talet, men utviklinga i moderne krigføring sidan den første verdskrigen har i hovudsak gjort festningar overflødige. Djupe underjordiske bunkerar kan framleis gje noko vern i moderne krig. Mange historiske festningsverk har i moderne tid blitt turistattraksjonar og viktige kulturminne.

1. ↑ «Festning: militærvesen». Store norske leksikon. 13. mars 2009.