Lysine

L-Lysine
Structuurformule en molecuulmodel
▵ Structuurformule van L-lysine
▵ Molecuulmodel van L-lysine
Algemeen
Molecuulformule	C6H14N2O2
IUPAC-naam	Lysine
Molmassa	146,18756 g/mol
CAS-nummer	56-87-1
EG-nummer	200-294-2
PubChem	5962
Wikidata	Q178430
Beschrijving	Witachtig poeder
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	wit
Smeltpunt	224 °C
Oplosbaarheid in water	300 g/L
Goed oplosbaar in	water
Evenwichtsconstante(n)	pKz1 (carboxyl) = 2,20[1] pKz2, (α-amino = 8,90 pKz3 (zijketenamino) = 10,28
Nutritionele eigenschappen
Essentieel?	Ja
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Lysine (afgekort als Lys, K) is een natuurlijk voorkomend aminozuur met een basisch karakter. Het is een van de twintig α-aminozuren die in alle organismen gebruikt wordt voor de synthese van eiwitten. De zijketen van lysine bestaat uit een lange alifatische staart eindigend in een aminogroep, die onder fysiologische omstandigheden positief geladen is. Lysine wordt gecodeerd door de codons AAA en AAG.

Lysine wordt geclassificeerd als een voor mens en dier essentieel aminozuur: het kan enkel uit voeding worden verkregen. Lysine is vooral aanwezig in dierlijke producten (vlees, vis en gevogelte). In mindere mate komt het voor in eieren, peulvruchten en zuivelproducten.^[2] Naast eiwitsynthese is lysine van belang bij de versteviging van collageen en de vorming van carnitine voor vetzuursynthese. Lysine is eveneens betrokken bij de modificatie van histonen en daarmee in de regulering van epigenetische processen.

Een tekort aan lysine kan bij de mens leiden tot verschillende ziekten, waaronder defecte bindweefsels, verminderde vetzuurstofwisseling, bloedarmoede en systemische eiwit-energie-deficiëntie.^[3][4] Een overvloed aan lysine in het lichaam, bijvoorbeeld door een ineffectieve afbraak, kan daarentegen ook gevaarlijke ziekteprocessen tot gevolg hebben, waaronder neurologische problemen.^[5]

1. ↑ Gegevens voor L-Lysine in: Römpp Online. Georg Thieme Verlag, gerdpleegd op 29. mei 2014.
2. ↑ (en) L-Lysine (p. 834–838), in Herbs and Natural Supplements - An evidence-based guide. Second edition. Churchill Livingston (Elsevier), Sydney, Australië (2007), 1597. Geraadpleegd op 2 december 2017.
3. ↑ (en) Pinnell SR, Krane SM, Kenzora JE, Glimcher MJ (1972). A heritable disorder of connective tissue. Hydroxylysine-deficient collagen disease. The New England Journal of Medicine 286 (19): 1013–20. PMID 5016372. DOI: 10.1056/NEJM197205112861901.
4. ↑ (en) Ghosh S, Smriga M, Vuvor F, Suri D, Mohammed H, Armah SM, Scrimshaw NS (2010). Effect of lysine supplementation on health and morbidity in subjects belonging to poor peri-urban households in Accra, Ghana. The American Journal of Clinical Nutrition 92 (4): 928–39. PMID 20720257. DOI: 10.3945/ajcn.2009.28834.
5. ↑ (en) Houten SM, Te Brinke H, Denis S, Ruiter JP, et al. (2013). Genetic basis of hyperlysinemia. Orphanet Journal of Rare Diseases 8: 57. PMID 23570448. PMC 3626681. DOI: 10.1186/1750-1172-8-57.