Labyrinthodontia

Labyrinthodontia Status: Uitgestorven, als fossiel bekend Fossiel voorkomen: Laat-Devoon tot Vroeg-Krijt
Gerrothorax
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Amfibia (Amfibieën)
Onderklasse
Labyrinthodontia
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Labyrinthodontia op Wikispecies
Portaal    Biologie Herpetologie

Labyrinthodontia (Grieks, 'doolhoftand') is een informele groepering van uitgestorven roofzuchtige amfibieën, die belangrijke factoren waren van ecosystemen in de late paleozoïsche en vroege mesozoïsche tijdperken (ongeveer 390 tot 150 miljoen jaar geleden). Traditioneel beschouwd als een onderklasse van de klasse Amphibia, erkennen moderne classificatiesystemen dat labyrinthodonten geen formele natuurlijke groep (clade) zijn exclusief andere tetrapoden, maar een evolutionaire graad (een parafyletische groep), voorouderlijk van levende tetrapoden als lissampfibieën (moderne amfibieën) en amnioten (reptielen). Gewervelde dieren van labyrinthodonte rangschikking evolueerden uit kwastvinnige vissen in het Devoon, hoewel een formele grens tussen vissen en amfibieën op dit moment moeilijk te definiëren is.

'Labyrinthodont' verwijst over het algemeen naar uitgestorven tetrapoden met vier ledematen met een grote lichaamsgrootte en een krokodilachtige levensstijl. De naam beschrijft het patroon van het invouwen van het dentine en het glazuur van de tanden, die vaak het enige deel van de individuen zijn dat versteent. Ze onderscheiden zich ook door een breed, sterk gebouwd schedeldak dat is samengesteld uit vele kleine, zwaar gestructureerde schedelbeenderen. Labyrinthodonten hebben over het algemeen complexe meerdelige wervels, en verschillende classificatieschema's hebben wervels gebruikt om subgroepen te definiëren.

Omdat labyrinthodonten geen monofyletische groep vormen, hebben veel moderne onderzoekers de term verlaten. Sommigen zijn de groep echter blijven gebruiken in hun classificaties, althans informeel, in afwachting van een meer gedetailleerde studie van hun verwantschappen. Veel auteurs gebruiken liever gewoon de term tetrapode, terwijl anderen de eerder verouderde term Stegocephalia ('dakkoppen') opnieuw hebben gedefinieerd als een cladistisch alternatief voor Labyrinthodontia of Tetrapoda.