Een derwisj (van het Perzisch naar het Turks: درویش, Darvīsh, Somalisch: darwiish, Arabisch: درويش, Darwīš) is een islamitische soefigeestelijke die de gelofte van armoede heeft afgelegd. Het woord is afgeleid van dar, Perzisch voor deur, en wisj, een bepaalde vorm van het Perzische werkwoord voor zitten. Een derwisj is dus iemand die maar aan één deur wil zitten, de deur van de goddelijke Geliefde. Volgens anderen is de naam afkomstig uit het Perzisch: darwich = arm, darvesh = bedelaar.
De derwisjen nemen een aparte plaats in binnen de soefi's, dit zijn mystieke broederschappen in de Islam. Iemand wordt pas 'derwisj' genoemd als die persoon een 'al-insan al-kamil' is, een perfecte moslim die aan alle 4 deuren en 40 treden voldoet: de Sharia, Tariqa, Marifa en Haqiqa. Zowel in het Soefisme als in het Alevitisme kan men een derwisj worden.[1][2]
Sommige derwisjen wonen of komen samen in soefi-centra (Zaouïa (Arabisch), Khanqah (Perzisch) of Tekké (Turks), anderen trekken vrij door de wereld. Ook zijn er derwisjen actief in de handel of in een productieproces. De voornaamste religieuze orden (tariqas) zijn:
De mystieke leer wordt voorafgegaan door een inwijding door een geautoriseerde leraar op het soefi-pad.