Broodjeaapverhaal

Een broodjeaapverhaal, stadssage of stadslegende (als foutief vertaald leenwoord^[1] uit het Engels ook wel urban legend) is een (grotendeels) verzonnen verhaal dat als waargebeurd wordt doorverteld en daardoor aan overtuigingskracht wint. Bronnen ontbreken meestal; wie het verhaal (door)vertelt, heeft het van iemand anders gehoord die op zijn beurt de oorspronkelijke verteller evenmin kent. Meestal ontbreken exacte data, locaties en namen van personen. Broodjeaapverhalen zijn vaak sensationele of bizarre anekdotes die inspelen op de al dan niet latente angsten en vooroordelen van mensen. Sommige zijn oorspronkelijk losjes op een waargebeurd voorval gebaseerd, maar door het vele doorvertellen zijn de ware feiten niet meer herken- of aanwijsbaar. Ook pseudowetenschappelijke onzin valt onder het broodjeaapverhaal in ruime zin.^[2] Een verhaal waarin de persoon of de locatie steeds wisselt wordt een wanderlegende genoemd. Een voorbeeld hiervan is het bij een diner uit beleefdheid leegdrinken van een vingerkommetje, dat in verschillende landen aan steeds weer andere vorsten wordt toegeschreven.

1. ↑ Top, Stefaan (2019). Volksverhalen: een kwestie van genres met een eigen boodschap en een aparte vorm van Stefaan Top, in Volkskunde, 120/1 (2019).. Volkskunde 120/1
2. ↑ Voorbeeld van gebruik in deze zin: Psycho-broodjes aap, Volkskrant, 23 oktober 2010, Boeken pagina 2, over het idee dat kinderen intelligenter worden van luisteren naar Mozart: in de staten Georgia, Tennessee en Florida van de VS werd dit van overheidswege bevorderd met subsidies en een wet voor overheidscrèches. Boekbespreking van S.O. Lilienfeld en anderen: De 50 grootste misvattingen in de psychologie, Bert Bakker, Amsterdam 2010.