Arghpedrevan

Arghpedrevanes
Kuntel a gorfow eskern arghpedrevanes menhesennek.Naswedhek dhyworth an skeusen gledh a-wartha: Microraptor gui (theropod gans eskelli), Apatosaurus louisae (sauropod bras dres eghen, Edmontosaurus regalis (ornithopod gans gelvin hos, Triceratops horridus (ceratopsian kornek), Stegosaurus stenops (stegosaur platys), Pinacosaurus grangeri (ankylosaur arvwiskys)
Klassans bewoniethek
Gwlaskor:	Animalia
Fylum:	Chordata
Klass:	Reptilia
Ugh-urdh:	Arghpedrevanes
Bagasow meur
†Ornithischia † Cerapoda † Ornithopoda † Pachycephalosauria † Ceratopsia † Thyreophora † Stegosauria † Ankylosauria Saurischia † Sauropodomorpha † Sauropoda Theropoda

Arghpedrevan, (po dinosaur yn Sowsnek, ow styrya "pedrevan bras”) yw esel a vagas varyes a gramviles. An enevales tir gwarthevyek ens i y’n Osweyth Mesozoek. Aswonnys yw dres 500 kinda a arghpedrevan, h.y arghpedrevanes menhesennek a-der ydhyn arnowydh. Diskudhys veu menhesennow arghpedrevanes war bub brastir, ha gwrys yw hwath diskudhyansow nowydh yn fenowgh.

Arghpedrevanes a omdhiskwedhas y’n Amser Triassek diwedhes, nans yw a-dro dhe 230 milvil vledhen. An dedhyas a-varra a venhesen arghpedrevan yw Eoraptor ha Herrerasaurus a Arghantina, ha Saturnalia a Vrasil, 237-238 milvil vledhen kyns a-lemmyn. Erbynn an Amser Jurassek a-varr, an mellkeynoges posekka ens i, ow kwarthevya an brassa rann a gerghynedhow war an tir. I a dhuryas bys dhe dharvos difeudhans K/T (Kalghek/Terthek) nans yw 66 milvil vledhen.

Dhyworth menhesennow, ni a wor bos ydhyn arghpedrevanes byw pluvennek. I a esplegyas dhyworth an theropods a-varra dres an Amser Jurassek. An unnik agh a arghpedrevanes dhe dreusvewa dhe’n termyn a-lemmyn yns i.

Arghpedrevanes a’n jevo aswiwansow a weres aga bos sewenus. An arghpedrevanes kynsa o preydhoryon munys a gerdhas war dhiwarr. Re anedha o bras lowr re omdhiskwedhsa erbynn nans yw 246 mv. Olow menhesennek a omdhiskwedh agh an arghpedrevanes dhe omdhiskwedhes a verr spys wosa an darvos difeudha Permek-Triassek. Termyn hir a dhuryas (an brassa rann a’n Amser Triassek) kyns an arghpedrevanes dhe warthevya. Pubonan a’ga diyskynysi a gerdhes yn syth gans aga garrow yn-dann an korf. Hemm a janjyas aga fordh a vewa. Yth esa gnasow erel ynwedh. Lies arghpedrevan byghan a’n jevo pluvennow ha goos tomm. Drefen hemma, gweythresek ens i, gans metaboledh ughella ages kramviles arnowydh. Kesvewa kowethasek, kepar ha bewa yn greow ha kesoberyans o pur wirhaval dhe lies unn anedha.

Aswonnys yn kynsa veu menhesennow arghpedrevanes y’n 19ves kansvledhen a-varr. William Buckland, Gideon Mantell ha Richard Owen a welas bos aga eskern bagas arbennik a enevales. A-lemmyn, arghpedrevanes yw tennvosow pur bosek yn gwithvaow a-derdro’n bys. Rann yns i a wonisogeth an werin lemmyn. Dyllys veu lies lyver ha fylm a-dro dhedha. Diskudhyansow nowydh yw derivys y’n routh vedia.