Xamaica

Xamaica

Jamaica (en) Xaymaca (tnq) Yamaye (tnq) Jumieka (jam)
Bandeira Brasón
Himno	Jamaica, Land We Love
Lema	«Out of Many, One People» «От множеството - един народ» «Allan o lawer, un bobl»
Localización
18°11′N 77°24′O / 18.18, -77.4
Capital	Kingston
Contén a división administrativa	Condado de Cornwall Condado de Middlesex Condado de Surrey
Poboación
Poboación	2.697.983 (2011) (245,45 hab./km²)
Lingua oficial	lingua inglesa Patois xamaicano
Xeografía
Parte de	Caribe lista negra dos paraísos fiscais da Unión Europea (valor descoñecido–2023)
Superficie	10.991,90954 km²
Bañado por	Mar Caribe
Punto máis alto	Pico Blue Mountain (pt) (2.256 m)
Punto máis baixo	Mar Caribe (0 m)
Comparte fronteira con	Reino Unido
Datos históricos
Precedido por	Colonia de Xamaica
Creación	1962
Organización política
• Monarca	Carlos III do Reino Unido (2022–)
Órgano executivo	Goberno de Xamaica
• Primeiro-ministro da Jamaica (pt)	Andrew Holness
Órgano lexislativo	Parlamento de Xamaica , (Escano: 84)
Membro de	Alianza dos Pequenos Estados Insulares Axencia de Xestión de Emerxencias en Desastres do Caribe Organismo para a Proscrición das Armas Nucleares na América Latina e o Caribe ../... 24+
PIB nominal	14.657.586.359 $ (2021)
Moeda	Dólar xamaicano
Identificador descritivo
Fuso horario	UTC−05:00 América/Xamaica
Dominio de primeiro nivel	.jm
Prefixo telefónico	+1876
Teléfono de emerxencia	110, 112, 911 e 119
Código de país	JM
Páxina web	gov.jm

Xamaica^[1] (ⁱ/dʒəˈmeɪkə/; en inglés e oficialmente Jamaica) é un país insular situado no mar Caribe. Cunha extensión de 10 990 km², 240 km de longo e un máximo de 80 km de ancho, é a terceira illa máis grande das Grandes Antillas e do Caribe (despois de Cuba e Hispaniola).^[2] Xamaica atópase a 630 km do continente centroamericano, a uns 145 km. ao sur de Cuba e a 191 km ao oeste daHispaniola (a illa que contén os países,de Haití e da República Dominicana); o Territorio Británico de Ultramar das Illas Caimán atópase uns 215 km. ao noroeste.^[2]

Orixinalmente habitada polos pobos indíxenas Taínos, a illa pasou baixo o dominio español tras a chegada de Cristovo Colón en 1494. Moitos dos indíxenas morreron na conquista ou morreron de enfermidades, despois os españois levaron un gran número de escravos africanos a Xamaica como traballadores.^[2] Chamada Santiago polos españois, a illa permaneceu en posesión de España ata 1655, cando Inglaterra (máis tarde Gran Bretaña) conquistouno, renomeándoa como Xamaica. Baixo o Dominio colonial británico Xamaica converteuse nun gran exportador de azucre, cunha economía de plantacións dependente dos escravos africanos e máis tarde dos seus descendentes. Os británicos emanciparon por completo a todos os escravos en 1838, e moitos libertos optaron por ter granxas de subsistencia no canto de traballar nas plantacións. A partir da década de 1840, os británicos comezaron a utilizar man de obra chinesa e india contratada para traballar nas plantacións. A illa alcanzou a súa independencia do Reino Unido o 6 de agosto de 1962.^[2]

Con 2,8 millóns de habitantes Xamaica é o terceiro país anglófono máis poboado das Américas (despois dos Estados Unidos e o Canadá), e o cuarto país máis poboado do Caribe. Kingston é a capital e cidade máis grande do país. A maioría dos xamaicanos son de ascendencia África subsahariana, con importantes minorías de europeos, asiáticos orientais (principalmente chineses), indios, libaneses e minorías de raza mestiza.^[2] Debido a unha alta taxa de emigración por motivos de traballo desde a década de 1960 , hai unha gran diáspora xamaicana, particularmente en Canadá, o Reino Unido e os Estados Unidos. O país ten unha influencia global que desmente o seu pequeno tamaño, foi o lugar de nacemento da relixión Rastafari, a música reggae (e xéneros asociados como dub, ska e dancehall), e é internacionalmente destacada nos deportes, sobre todo crícket, sprinters e atletismo.^[3][4][5] Xamaica considérase a miúdo a superpotencia cultural menos poboada do mundo.^[6][7]

Xamaica é un país de ingresos medios-altos^[5] cunha economía moi dependente do turismo, ten unha media de 4,3 millóns de turistas ao ano.^[8] Xamaica ten un rendemento favorable en medicións da liberdade de prensa e de gobernanza democrática. Ocupou o primeiro lugar do Caribe no Informe sobre a felicidade no mundo de 2021.^[9] Non obstante, está peor para os dereitos civís das persoas LGBT, ocupando o último lugar no hemisferio occidental.^[10] Politicamente é un reino da Commonwealth, con Carlos III do Reino Unido como Rei de Xamaica.^[2] O seu representante designado activo no país é o Gobernador Xeral de Xamaica, cargo que ocupa Patrick Allen desde 2009. Andrew Holness exerceu como Primeiro Ministro de Xamaica desde marzo de 2016. Xamaica é unha monarquía constitucional parlamentaria con poder lexislativo conferido ao Parlamento de Xamaica bicameral, formado por un Senado designado e unha Cámara de Representantes elixida directamente.^[2]

1. ↑ Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para xamaicano.
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6} "CIA World Factbook – Jamaica". Arquivado dende o orixinal o 11 de xaneiro de 2021. Consultado o 29 de xullo de 2019. 
3. ↑ "Athletics in Jamaica". My island Jamaica. Arquivado dende o orixinal o 18 de agosto de 2010. Consultado o 11 de outubro de 2010. 
4. ↑ "Reggae." Encyclopedia of Popular Music, 4th ed. Ed. Colin Larkin. Oxford Music Online. Oxford University Press. Web. 16 de febreiro de 2016.
5. ↑ ^{5,0 5,1} {{cite web |url=https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |title=Jamaica (country) |publisher=World Bank |access-date=21 de febreiro de 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190222041845/https://www.worldbank.org/en/country/jamaica/overview |archive-date=22 de febreiro de 2019
6. ↑ "How Jamaica conquered the world". The Guardian (en inglés). 2012-08-04. Consultado o 2022-04-12. 
7. ↑ Smith, Noah (2021-10-27). "What makes a cultural superpower?". Noahpinion. Consultado o 2022-04-12. 
8. ↑ "Record 4.3 Million Tourist Arrivals in 2017". Jamaica Information Service (Government of Jamaica). Arquivado dende o orixinal o 21 de febreiro de 2019. Consultado o 21 de febreiro de 2019. 
9. ↑ ohtadmin (22 de agosto de 2022). "Jamaica, the happiest nation in the Caribbean for 2021 | New York Carib News". www.nycaribnews.com. Arquivado dende o orixinal o 15 de setembro de 2021. Consultado o 15 de setembro de 2021. 
10. ↑ "Ja improves in gay travel ranking - But still worst in the Americas". The Gleaner. 8 de marzo de 2019. Consultado o 10 de agosto de 2022.