Janari-alergia

Oharra: Wikipediak ez du mediku aholkurik ematen. Tratamendua behar duzula uste baduzu, jo ezazu sendagilearengana.

Janari-alergia
Deskribapena
Mota	food hypersensitivity (en) , gastrointestinal allergy (en) eritasuna
Espezialitatea	Immunologia
Arrazoia(k)	janari food allergen (en)
Tratamendua
Erabil daitezkeen botikak	Azido kromogliziko, epinephrine / lidocaine (en) eta Adrenalina
Identifikatzaileak
GNS-9-MK	995.3
GNS-10	T78.0
GNS-9	V15.01
OMIM	147050
MedlinePlus	000817
eMedicine	000817
MeSH	D005512
Disease Ontology ID	DOID:3044

Janari-alergia elikagaiekiko ematen den erantzun immune anormala da.^[1] Seinaleak eta sintomak ahuletik larrira joan daitezke. Azkura, mingainaren handitzea, urtikaria, oka, beherakoa, arnasketan arazoak edo odol-presio baxua izan daitezke.^[1] Normalean, esposizioa jasan eta minutu edo ordu batzuetara sortzen dira.^[1] Sintomak larriak direnean, anafilaxia gisa ezagutzen da.^[1] Elikagaien intolerantzia eta elikadura intoxikazioak arazo ezberdinak dira.^[1]

Normalean alergia sortzen duten elikagaiak behi-esnea, kakahueteak, arrautzak, itsaskiak, arraina, fruitu lehorrak, soja, garia, arroza eta fruituak dira.^[1][2][3] Alergiak ohikoenak herrialdez herrialde aldatzen dira.^[1] Arrisku faktoreak familian alergiak izatea, D bitamina gabezia, obesitatea eta garbitasun maila altuak dira.^[1][2] Alergiak E immunoglobulina (IgE), gorputzaren immunitate sistemaren partea dena, elikagaien molekuletara lotzen denean gertatzen dira.^[1] Normalean elikagaiaren proteina bat izaten da arazoa.^[2] Honek hantura sortzen duten kimikoak askatzen ditu, hala nola, histamina.^[1] Diagnostikoa historia medikoan, ezabatze dietan, larruazaleko ziztada testean, elikagaientzako IgE antigorputzen odol testetan edo ahozko elikagai erronketan oinarritzen da.^[1][2]

Alergenoen potentzialekiko esposizio goiztiarra babesgarria izan daiteke.^[2][4] Kudeaketa nagusiki elikagaiak saihestean eta esposizioa gertatuz gero plan bat izatean datza.^[2] Planean adrenalina (epinefrina) ematea eta alerta medikoa duten bitxiak janztea sar daiteke.^[1] Elikagai alergietarako alergeno immunoterapiaren onurak ez daude argi, eta 2015. urtetik ez da gomendatzen.^[5] Elikagai-alergia mota batzuk adinarekin sendatzen dira, esnea, arrautzak eta sojarekikoa barne. Baina beste batzuk, fruitu lehor eta itsaskiarekikoa bezala, normalean ez.^[2]

Herrialde garatuetan, elikagai alergia bat gutxienez jendartearen % 4tik % 8ra du.^[1][2] Haurretan helduetan baino arruntagoak dira eta handitzen ari direla dirudi.^[2] Mutiletan nesketan baino ohikoagoa dela ematen du.^[2] Alergia batzuk normalean bizitzaren hasieran garatzen dira, beste batzuk, normalean, geroago garatzen diren bitartean.^[1] Herrialde garatuetan, jende kopuru handi batek uste du elikagai alergia duela benetan horrela ez denean.^[6][7][8] Elikagaietan alergeno kopuru txikien presentziaren aitorpena ez da derrigorrezkoa inongo herrialdetan, Brasilen izan ezik.^[9][10][11]

1. ↑ ^{a b c d e f g h i j k l m n} (Ingelesez) (PDF) Food Allergy An Overview. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
2. ↑ ^{a b c d e f g h i j} Sicherer, Scott H.; Sampson, Hugh A.. «Food allergy: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and treatment» Journal of Allergy and Clinical Immunology 133 (2): 291–307.e5.  doi:10.1016/j.jaci.2013.11.020. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
3. ↑ Nowak-Węgrzyn, Anna; Katz, Yitzhak; Mehr, Sam Soheil; Koletzko, Sibylle. «Non–IgE-mediated gastrointestinal food allergy» Journal of Allergy and Clinical Immunology 135 (5): 1114–1124.  doi:10.1016/j.jaci.2015.03.025. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
4. ↑ (Ingelesez) Ierodiakonou, Despo; Garcia-Larsen, Vanessa; Logan, Andrew; Groome, Annabel; Cunha, Sergio; Chivinge, Jennifer; Robinson, Zoe; Geoghegan, Natalie et al.. (2016-09-20). «Timing of Allergenic Food Introduction to the Infant Diet and Risk of Allergic or Autoimmune Disease» JAMA 316 (11)  doi:10.1001/jama.2016.12623. ISSN 0098-7484. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
5. ↑ Allergen Immunotherapy. 2015-06-17 (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
6. ↑ (Ingelesez) «Making Sense of Allergies – Sense about Science» www.senseaboutscience.org (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
7. ↑ (Ingelesez) Coon, Eric R.; Quinonez, Ricardo A.; Moyer, Virginia A.; Schroeder, Alan R.. (2014-11-01). «Overdiagnosis: How Our Compulsion for Diagnosis May Be Harming Children» Pediatrics 134 (5): 1013–1023.  doi:10.1542/peds.2014-1778. ISSN 0031-4005. PMID 25287462. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
8. ↑ Ferreira, Cristina Targa; Seidman, Ernest. «Food allergy: a practical update from the gastroenterological viewpoint» Jornal de Pediatria 83 (1): 7–20.  doi:10.2223/jped.1587. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
9. ↑ Allen, Katrina J.; Turner, Paul J.; Pawankar, Ruby; Taylor, Stephen; Sicherer, Scott; Lack, Gideon; Rosario, Nelson; Ebisawa, Motohiro et al.. (2014-12-01). «Precautionary labelling of foods for allergen content: are we ready for a global framework?» World Allergy Organization Journal 7: 52.  doi:10.1186/1939-4551-7-10. ISSN 1939-4551. (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
10. ↑ (Ingelesez) Nutrition, Center for Food Safety and Applied. «Consumers - Food Allergies: What You Need to Know» www.fda.gov (Noiz kontsultatua: 2018-04-04).
11. ↑ (Portugesez) «Anvisa publica Guia sobre Programa de Controle de Alergênicos - Notícias - Anvisa» portal.anvisa.gov.br (Noiz kontsultatua: 2018-04-10).