Birdofrapo

Birdofrapo, foje nomata birdengluto (nur se temas pri motoro), aŭ BASH (laŭ la anglalingvamallongigo de Bird Aircraft Strike Hazard, tio estas hazarda birdofrapo kontraŭ aviadilo)— estas kolizio inter aera animalo (kutime birdo aŭ vesperto^[1]) kaj homfarita veturilo, ĉefe aviadilo. La termino "Birdofrapo" uzatas ankaŭ por birdomortoj rezulte el kolizioj kun homfaritaj strukturoj kiaj elektraj kabloj, turoj kaj ventoturbinoj.^[2] Insektofrapo estas redukto de vidkapablo ene de aviadilo aŭ ĉe aviadilisto fare de aera insekto.

Birdofrapo estas grava minaco al flugosekureco, kaj kaŭzis nombron de akcidentoj kaj homaj vundoj aŭ eĉ mortoj.^[3] Gravaj akcidentoj al civila aviadilaro estas tre malalta kaj oni ĉirkaŭkalkulis ke estas nur ĉirkaŭ 1 akcidento kun homa morto el unu biliono (10⁹) de flugohoroj.^[4] Majoritato de birdofrapoj (65%) kaŭzas malmultan damaĝon al la aviadilo;^[5] tamen, la kolizio estas kutime mortiga por la birdo, kio kaze de endanĝeritaj specioj estas ekologia katastrofo.

Plej akcidentoj okazas kiam la birdo frapas la ventekranon aŭ eniras en la motoron. Tio kaŭzas ĉiujarajn damaĝojn kiuj estis ĉirkaŭkalkulitaj je 400 milionoj da usonaj dolaroj^[3] nur ene de Usono kaj ĝis 1.2 miloj da milionoj ĉe komerca aviadilaro tutmonde.^[6]

En kelkaj flughavenoj oni realigis programojn de uzado de falkoj kaj aliaj similaj rabobirdoj por timigi kaj forpeli riskajn birdojn, kio estas tute moderna takniko de falkado.

1. ↑ Gard, Katie ; Groszos, Mark S. ; Brevik, Eric C. ; Lee, Gregory W. (2007). “Spatial analysis of Bird-Aircraft Strike Hazard for Moody Air Force Base aircraft in the state of Georgia.(Report)”, Georgia Journal of Science (PDF) 65 (4), p. 161–169.  Arkivigite je 2009-01-07 per la retarkivo Wayback Machine Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2013-05-13. Alirita 2011-06-16.
2. ↑ Manville, A.M., II.. (2005) “Bird strikes and electrocutions at power lines, communication lowers, and wind turbines: state of the art and slate of the science — next steps toward mitigation.”, Bird Conservation Implementation in the Americas: Proceedings 3rd International Partners in Flight Conference 2002. U.S.D.A. Forest Service. GTR-PSW-191, Albany. CA..
3. ↑ ^{3,0 3,1} Sodhi, Navjot S. (2002). “Competition in the air: birds versus aircraft.”, The Auk 119 (3), p. 587–595. doi:[[doi:10.1642%2F0004-8038%282002%29119%5B0587%3ACITABV%5D2.0.CO%3B2|10.1642/0004-8038(2002)119[0587:CITABV]2.0.CO;2]]. 
4. ↑ Thorpe, John, 2003, Fatalities and destroyed civil aircraft due to bird strikes, 1912-2002, "International Bird Strike Committee, IBSC 26 Warsaw" http://www.int-birdstrike.org/Warsaw_Papers/IBSC26%20WPSA1.pdf Arkivigite je 2018-10-01 per la retarkivo Wayback Machine PDF.
5. ↑ Milson, T.P. & N. Horton. (1995) Birdstrike. An assessment of the hazard on UK civil aerodromes 1976-1990. Central Science Laboratory, Sand Hutton, York, UK.
6. ↑ Allan, John R. kaj Alex P. Orosz =http://digitalcommons.unl.edu/birdstrike2001/2 The costs of birdstrikes to commercial aviation, DigitalCommons@University of Nebraska, 2001-08-27, konsultita la 2009-01-16.