Trosedd a chosb

Bu newidiadau mawr ym maes trosedd a chosb ar draws y canrifoedd. Mae'r ffordd mae troseddau yn cael eu dirnad gan gymdeithas wedi cael ei adlewyrchu yn y newid a fu mewn agweddau tuag at gosbi troseddwyr. Newidiodd natur troseddau rhwng yr Oesoedd Canol o’u cymharu â’r math o droseddau a gyflawnwyd yn yr 19eg ganrif.

Achoswyd llawer o droseddau ar draws y canrifoedd gan dlodi, ond newidiodd y cosbau ar gyfer hynny yn enfawr. Yn yr Oesoedd Canol hyd at gyfnod y Tuduriaid a’r Stiwartiaid roedd pwyslais y gosb ar ddial, unioni’r cam ac atal troseddau tebyg rhag digwydd yn y dyfodol. Oherwydd hynny roedd y cosbau yn dreisgar, yn achosi poen neu'n anffurfio’r troseddwr, ac yn aml yn arwain at farwolaeth. Rhoddwyd y cyfrifoldeb am gosbi’r troseddwr ar y gymuned. Yn y 19eg ganrif roedd pwrpas y cosbau yn pwysleisio'r angen i ddiwygio’r troseddwr ac ailhyfforddi, ac erbyn yr 20g roedd pwyslais trwm ar hynny.

Mae natur plismona troseddau ar draws y canrifoedd wedi newid mewn ymateb i’r math o droseddau a gyflawnwyd. Roedd pwyslais yn yr Oesoedd Canol ar y gymuned yn cymryd cyfrifoldeb am gosbi’r troseddwr - er enghraifft, ‘gwaedd ac ymlid’, ond yn dilyn sefydlu'r Heddlu Metropolitan yn Llundain yn 1829 roedd hwn yn arwydd bod y Llywodraeth yn cymryd mwy o rôl yn y broses o ddal troseddwyr. Wrth i wahanol arbenigedd ddatblygu mae’r Wladwriaeth hefyd wedi cymryd y cyfrifoldeb am ymchwilio a gwneud gwaith ditectif er mwyn darganfod troseddau a throseddwyr.

Yn yr 20g daeth troseddau yn fwy soffistigedig ac o ganlyniad mae technoleg wedi dod yn rhan allweddol o ddulliau plismona a monitro yr heddlu.