Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon

Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon

[[File:Coat of Arms of the United Kingdom (1801-1816).svg, Coat of Arms of the United Kingdom in Scotland (1801-1816).svg, Coat of Arms of the United Kingdom (1816-1837).svg, Coat of Arms of the United Kingdom in Scotland (1816-1837).svg, Coat of arms of the United Kingdom (1901-1952).svg, Coat of Arms of the United Kingdom in Scotland (1837-1952).svg|100px|upright=1]]
Math	gwlad ar un adeg
Prifddinas	Llundain
Poblogaeth	45,370,530, 16,345,646, 42,769,196
Sefydlwyd	1 Ionawr 1801 (Deddf Uno 1800)
Anthem	God Save the King
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Saesneg
Daearyddiaeth
Gwlad	Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon
Arwynebedd	315,093 km²
Cyfesurynnau	51.507222°N 0.1275°W
Gwleidyddiaeth
Corff deddfwriaethol	Senedd y Deyrnas Unedig
Swydd pennaeth   y wladwriaeth	teyrn Prydain Fawr ac Iwerddon
Pennaeth y wladwriaeth	Siôr V, brenin y Deyrnas Unedig
Arian	punt sterling
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Ym 1801, gan weithredu Deddf Uno 1800, cyfunwyd Teyrnas Prydain Fawr â Theyrnas Iwerddon (a fu dan reolaeth Seisnig uniongyrchol o 1169 hyd 1603) i greu Teyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon. Wedi cread y Dalaith Rydd Wyddelig ym 1922, allan o 26 o siroedd Iwerddon, parhaodd 6 sir yn y gogledd yn rhan o'r Deyrnas Unedig, a chafodd y wladwriaeth ei hail-enwi yn Deyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon ym 1927.

Nodweddir hanes y deyrnas gan dwf yr Ymerodraeth Brydeinig, a gyrhaeddodd ei hanterth yn oes y frenhines Victoria. Y ffactor bwysicaf yn hanes mewnol y deyrnas efallai oedd y galwadau cynyddol am ymreolaeth neu hunanreolaeth i Iwerddon, Cymru a'r Alban. Arweiniodd hyn yn y pen draw at sefydlu Saorstat Eireann a rhwygo'r wladwriaeth a'i hailenwi. Prin y ceir blwyddyn yn hanes y deyrnas na welwyd ei lluoedd arfog yn ymladd rhywle yn y byd, e.e. y Rhyfeloedd Napoleonaidd, Rhyfel Crimea, Rhyfel y Boer a'r Rhyfel Byd Cyntaf.