Macau

Macau

Math	rhanbarth gweinyddol arbennig, dinas-wladwriaeth, dinas fawr, anheddiad dynol, cyrchfan i dwristiaid, rhestr o diriogaethau dibynnol, tiriogaeth tollau Tsieina
Chinese(Cantonese)-Macau full name.ogg, Chinese-Macau full name.ogg, Portuguese-Macau full name.ogg
Poblogaeth	682,100
Sefydlwyd	20 Rhagfyr 1999 (rhanbarth gweinyddol arbennig) 1557 (Portuguese Macau)
Anthem	Gorymdaith y Gwirfoddolwyr
Pennaeth llywodraeth	Ho Iat Seng
Cylchfa amser	Macau Standard Time
Gefeilldref/i	Coimbra, Lisbon, Porto, São Paulo, Dinas Brwsel, Praia, Da Nang, Maputo, Luanda, Rio de Janeiro, Chieti, Recife, Faro, Linköping Municipality
Nawddsant	Ioan Fedyddiwr
Iaith/Ieithoedd   swyddogol	Portiwgaleg, Mandarin safonol, Cantoneg
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynol	Dwyrain Asia, ystyrir gan yr UE fel gwlad sy'n hafan i bobl sy'n osgoi trethi, Gweriniaeth Pobl Tsieina
Sir	Gweriniaeth Pobl Tsieina
Gwlad	Gweriniaeth Pobl Tsieina
Arwynebedd	115.3 km²
Uwch y môr	22 metr
Yn ffinio gyda	Guangdong
Cyfesurynnau	22.19°N 113.5381°E
CN-MO
Gwleidyddiaeth
Corff gweithredol	Government of Macau
Corff deddfwriaethol	Legislative Assembly of Macau
Swydd pennaeth   y Llywodraeth	Chief Executive of Macau
Pennaeth y Llywodraeth	Ho Iat Seng
Statws treftadaeth	Heritage of Portuguese Influence
Manylion
Ariannol
Cyfanswm CMC (GDP)	$30,124 million, $21,979 million
Arian	Macanese pataca, Doler Hong Cong
Cyfartaledd plant	1.243
Ffeiliau perthnasol ar Comin
[golygwch ar Wicidata]

Rhanbarth Gweinyddol Arbennig sy'n perthyn i Weriniaeth Pobl Tsieina yw Macau (neu Macao). Mae'n cynnyws Gorynys Macau a dwy ynys (Taipa a Coloane) a leolir yn nelta Zhu Jiang (Afon Perl) yn ne-ddwyrain y wlad. Mae'n ffinio â thalaith Guangdong ac mae Hong Cong yn gorwedd 17 milltir i'r dwyrain.

Gweinyddwyd Macau gan Bortiwgal o 1557 hyd 1999, gan ei gwneud hi'r wladfa Ewropeaidd olaf yn Asia ar adeg ei throsgwlyddo yn ôl i Tsieina. Ymsefydlodd masnachwyr o Bortiwgal gyntaf ym Macau yn y 1550au. Ym 1557, cafodd Macau ei rhentu i Bortiwgal gan Ymerodraeth Tsieina fel porthladd masnach. Gweinyddodd Portiwgal y ddinas o dan awdurdod a sofraniaeth Tsieiniadd tan 1887, pan ddaeth Macau yn wladfa i'r ymerodraeth Borthiwgalaidd. Cafodd sofraniaeth ei throsglwyddo'n ôl i Tsieina ar Ragfyr 20fed 1999. Mae Cyd-Ddatganiad Tsieina-Portiwgal a Chyfraith Sylfaenol Macau'n mynnu bod Macau'n gweithredu gyda lefel uchel o annibyniaeth tan o leiaf 2049, hanner can mlynedd ar ôl y trosglwyddo.

O dan bolisi "un wlad, dau gyfundrefn", mae Llywodraeth Ganolog y Bobl Gweriniaeth Pobl Tsieina'n gyfrifol am amddiffyn y diriogaeth ac am faterion tramor tra bod Macau'n parhau i gynnal ei chyfundrefn gyfreithiol, heddlu, arian cyfredol, polisi tollau a pholisi mewnfudo. Mae Macau'n cyfrannu i sefydliadau rhyngwladol a digwyddiadau sydd ddim angen i'w haelodau feddiannu sofraniaeth genedlaethol.