Eplesu

Eplesu

Enghraifft o'r canlynol	proses fiolegol, dull o goginio
Math	energy derivation by oxidation of organic compounds
Deunydd	defnydd organig
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae eplesu^[1] yn golygu ocsidiad anghyflawn o gyfansoddion organig heb ocsigen. Mae eplesu felly yn broses anaerobig, a gall, er enghraifft, arwain at ffurfio asidau organig, alcoholau, hydrogen neu garbon deuocsid. Mae'r prosesau eplesu yn ecsothermig, hynny yw, maent yn rhyddhau egni. Gall llawer o wahanol fathau o organebau eplesu, gan gynnwys mewn celloedd cyhyrau dynol yn ystod gwaith dwys neu gan wahanol fathau o ficro-organebau. O fewn y micro-organebau, gall burumau a bacteria achosi gwahanol fathau o eplesu. Mae gan brosesau eplesu lawer o gymwysiadau ymarferol a thechnegol. Fe'i darganfuwyd gan Louis Pasteur a ddisgrifiodd eplesu fel "la vie sans l'air" (bywyd heb aer).^[2] Mae'r wybodaeth am eplesu yn hen, cyn-belled yn ôl â'r Oes Efydd, defnyddiwyd eplesu i gadw bwyd.^[3] ac fel cwrw adeg yr Hen Aifft.^[4]

1. ↑ "eplesu". Geiriadur Prifysgol Cymru. Cyrchwyd 19 Gorffennaf 2024.
2. ↑ Gwall cyfeirio: Tag <ref> annilys; ni roddwyd testun ar gyfer 'ref' o'r enw Britannica
3. ↑ "Hemkunskap på bronsåldern" (PDF). Västmanlands läns museum. Archifwyd o'r gwreiddiol (Nodyn:Pdf) ar 2020-10-13. Cyrchwyd 2020-01-23.
4. ↑ "History of Fermentation". volpifoods. Cyrchwyd 19 Gorffennaf 2024.