Klirens (farmakologija)

Klirens – u farmakologiji – je farmakokinetička mjera zapremine krvne plazme iz koje se supstanca potpuno uklanja po jedinici vremena. Obično se klirens mjeri u L/h ili mL/min.^[1] Količina odražava brzinu eliminacije lijeka podijeljenu s koncentracijom u plazmi. Izlučivanje je, s druge strane, mjera količine supstance uklonjene iz tijela u jedinici vremena (npr. mg/min, μg / min itd.). Iako su klirens i izlučivanje supstance povezani, to nije isto. Koncept klirensa opisao je Thomas Addis, diplomac Medicinskog fakulteta Univerziteta u Edinburgu (University of Edinburgh Medical School).

Supstance u tijelu mogu se očistiti od različitih organa, uključujući bubrege, jetru, pluća itd. Dakle, ukupni tjelesni klirens jednak je zbroju klirensa supstance svakog organa (npr. bubrežni klirens + jetrin klirens + plućni klirens = ukupni tjelesni klirens). Međutim, za mnoge lijekove klirens je isključivo funkcija bubrežnog izlučivanja. U tim slučajevima ro je gotovo sinonim za bubrežni klirens ili renalnii klirens. Svaka supstanca ima specifičan klirens koji ovisi o načinu na koji nefron „rukuje“ supstancom. Klirens je funkcija:

1. glomerulske filtracije,
2. sekrecije iz peritubulskih kapilara u nefronu i
3. reapsorpcije iz nefrona natrag u peritubulske kapilare.
   Klirens je varijabilan u kinetici nultog reda, jer se konstantna količina lijeka eliminira u jedinici vremena, ali je konstantna u kinetici prvog reda, jer se količina eliminiranog lijeka u jedinici vremena mijenja s koncentracijom lijeka u krvi.^[2][3]

Klirens se može odnositi na volumen plazme iz koje se tvar uklanja (tj. „očisti“) u jedinici vremena ili, u nekim slučajevima, može se raspravljati o međusobnim razmacima kada se govori o preraspodjeli između dijelova tijela kao što su plazma, mišići i masti.^[1]

1. ^ ^{a b} Malcolm Rowland; Thomas M. Tozer (2011). Clinical Pharmacokinetics and Pharmacodynamics, Concepts and Applications (4 izd.). Baltimore MD: Lippincott Williams & Wilkins.
2. ^ "Pharmacokinetics objectives". Pharmacology2000.com. 27. 12. 2006. Pristupljeno 6. 5. 2013.
3. ^ Kaplan Step1 Pharmacology 2010, page 14