Ladinoeg

• Arabat eo droukveskañ ar yezh yuzevek-mañ gant al ladineg komzet en Italia.

Wikipedia e ladinoeg.

Ur yezh romanek eo al ladinoeg pe yuzev-spagnoleg ("djidio", dzhudezmo, spanyol, גודיאו-איספאנייול) komzet gant 100.000 a dud en Israel ha gant 10.000 den all e Turkia. Komzet e vez ivez e Brazil, Frañs, Alamagn, Bulgaria, Gres ha Mec'hiko. Honnezh e oa yezh ar sefardim, ar yuzevien kaset kuit eus Spagn en 1492.

War digresk ec'h a an niver a dud a ra gant ar yezh-mañ dre ar bed a-bezh.

An hengastilhaneg eo yezh diazez al ladinoeg, ennañ meur a c'her o tont eus an hebraeg, evel ma'z eo an alamaneg diazez ar yideg komzet gant an ashkenazim. Ar yezherien a hiriv zo diskennidi eus familhoù deuet eus Salonika, Sarajevo, Skopia, Rodas, Izmir pe Istanbul. E dibenn an XXvet kantved e veze komzet gant tud diyuzev ivez en porzh Salonika.

Gwechall e veze skrivet kentoc'h gant al lizherenneg hebraek, dreist-holl er skritur raschiek (rashi), evel an darn vrasañ eus ar yezhoù yuzevek. Bremañ avat e vez skrivet peurliesañ gant al lizherenneg latin, dreist-holl e Turkia ma vez skrivet hervez reolennoù reizhskrivañ an turkeg. En Israel avat e vez graet hervez an doare-skrivañ ijinet gant Savadur Broadel al Ladinoeg (Autoridad Nasionala del Ladino). Evit un nebeud tud all, evel Iacob M Hassán, e vefe gwelloc'h skrivañ hervez reolennoù ar spagnoleg a-vremañ.

Aet e oa kalz war digresk en XX^vet kantved an niver a dud a ra gant ar yezh-mañ dre ma oa bet lazhet kalz anezhe gant an nazied e-pad an Eil brezel bed. Kozh a-walc'h eo an darn vrasañ eus an dud barrek war al ladinoeg hiziv ha ne vez ket desket ganto d'o bugale peurliesañ.

En arvar da vont da get e c'hellfe bezañ neuze daoust ma vez desket en-dro gant un nebeud tud yaouank a glask lakaat ar yezh da vont war-raok.