Atom

Atomenn
Atomenn heliom
██ Daou broton ██ Daou neutron ██ Daou elektron
Renkadur
Lodenn vihanañ un elfenn gimiek
Perzhioù
Mas	mas atomek
Karg tredanel	0 C
Treuzkiz	10pm → 100pm

Elfennoù diazez an danvez eo an atom^[1]. Diouzh savboent ar gimiezh ez eo an atomenn, dre dermenadur, lodenn vihanañ ur c'horf eeun a c'hell kediañ gant unan all.

Dont a ra ar ger eus an henc'hresianeg ατομος, atomos, « na c'heller ket rannañ ». Da veno prederourien c'hresian eus an henamzer e oa an atomenn an elfenn materi vihanañ.

Implijet e vez meizad an atomenn gant an damkaniezhioù liesseurt a ro tu da zisplegañ perzhioù fizikel ar materi, peurgetket en e stadoù gazus (kenwaskablentez ar gazoù), dourennek ha solut (aozadur ar c'hristalioù).

E kimiezh ez eo an atom an elfennoù diazez. Mont a reont d'ober ar materi ha furmet e vez ar molekulennoù ganto : disrannus e chom an atom e-pad ar reaktadennoù kimiek (pa lakaer a-gostez an eskemmoù elektronoù gwiskad diavaez).

Padal, abaoe penn kentañ an XX^vet kantved ez eus bet lakaet anat gant arnodoù fizik nukleel ez eus partikulennoù diazez a vez furmet an atom ganto.

1. ↑ Un anv-stroll eo atom, atomenn an unanderenn anezhañ.