Ymddeoliad

Yr amser pan fo person yn dewis stopio gweithio'n llwyr ydy ymddeoliad.^[1][2] Gall berson gymryd ymddeoliad-rhannol hefyd drwy leihau'r nifer o oriau maent yn gweithio.

Mae nifer o bobl yn dewis ymddeol pan maent yn gymwys am bensiwn preifat neu gyhoeddus. Serch hynny, mae rhai pobl yn cael eu gorfodi i ymddeol pan fo'u cyflwr corfforol yn golygu nad ydynt yn medru cyflawni eu swyddi bellach (e.e. drwy salwch neu ddamwain). Weithiau hefyd bydd deddfwriaeth yn datgan nad oes hawl ganddynt i barhau i weithio.^[3] Yn y mwyafrif o wledydd, mae'r syniad o ymddeoliad yn rhywbeth gymharol newydd a gyflwynwyd yn ystod y 19fed a'r 20g. Cyn hynny, golygai disgwyliad oes byr a diffyg trefniadau pensiwn fod y rhan fwyaf o weithwyr yn parhau i weithio tan eu bod yn marw. Yr Almaen oedd y wlad gyntaf i gyflwyno ymddeoliad yn ystod y 1880au.

1. ↑ "Retire: To withdraw from one's occupation, business, or office; stop working." American Heritage Dictionary Archifwyd 2008-12-04 yn y Peiriant Wayback
2. ↑ "Retire: Leave one's job and cease to work, especially because one has reached a particular age. Compact Oxford Dictionary^{[dolen farw]}
3. ↑ Er enghraifft, yn yr Unol Daleithiau, mae'n rhaid gadfridog neu lyngesydd ymddeol ar ôl 40 mlynedd o wasanaeth oni bai ei fod ef neu hi'n cael ei ailapwyntio i wasanaethu am gyfnod hirach.10 USC 636 Ymddeoliad ar gyfer blynyddoedd o wasanaeth: swyddogion cyffredin mewn safleoedd sy'n uwch na brigadydd cadfridog a llyngesydd cefn (hanner waelod).