Simbalom

Mae'r simbalom^[1] (Hwngareg: cimbalom [ˈt͡simbɒlom]),^[2] yn fath o gordoffon sy'n cynnwys blwch trapesoid mawr gyda llinynnau metel wedi'u hymestyn ar draws ei ben. Mae'n offeryn cerdd a geir yn gyffredin yn y grŵp o genhedloedd a diwylliannau Canol-Dwyrain Ewrop, sef Hwngari gyfoes, Slofacia, Gweriniaeth Tsiec, Croatia, Rwmania, Moldofa, Wcrain, Belarws a Gwlad Pwyl. Mae hefyd yn boblogaidd yng Ngwlad Groeg ac yng ngherddoriaeth Romani. Mae'r simbalom (yn nodweddiadol) yn cael ei chwarae trwy daro dau gurwr yn erbyn y tannau.

Daw'r gair Cymraeg o'r Hwngareg drwy'r Saesneg. Ceir sawl gwahanol enw ar yr offeryn yn y Saesneg, y sillafu cimbalom yw'r mwyaf cyffredin,^[3] ac yna'r amrywiadau, sy'n deillio o ieithoedd Awstria-Hwngari, cimbál, cymbalom, cymbalum, țambal, tsymbaly a tsimbl ac ati Santur, Santouri, sandouri a nifer o rai eraill nad ydynt yn cynnwys weithiau mae enwau Austro-Hwngari yn cael eu rhoi ar yr offeryn hwn mewn rhanbarthau y tu hwnt i Awstria-Hwngari sydd â'u henwau eu hunain ar gyfer offerynnau cysylltiedig y teulu dulcimer zither neu morthwyl.

1. ↑ Geiriadur yr Academi, s.v. "cimbalom"
2. ↑ Gellir dadlau mai tsimbalom fyddai'r orgraff Gymraeg o ynganu fel yn y gwreiddiol.
3. ↑ The Norton Grove Concise Encyclopedia of Music, gol. Stanley Sadie, Alison Latham (Llundain: Macmillan Press, 1988), t.156