Nieu

A nieu^[1][2] neu^[2] u nyeu^[2] (d'o latín < NIVIS) ye a caita d'augua en forma de multitut de chicoz cristals de chelo, ditos flocons de nieu. A causa d'a suya composición granular, tien un tarabidau suau y fluixo, si no ye atapiada por a presión. Cheneralment a nieu se forma por sublimación d'a vapor d'augua en as capas alteras de l'atmosfera, a una temperatura menor de 0 °C. L'orache de nieu se clama "fer nevera".^[3]

Que se desvienga una nevada, a suya intensidat y cantidat dependen, entre atros factors, d'a latitut, l'altaria, a distancia a lo mar u l'oceano y d'o día de l'anyo.

A nieu tamién se puede fabricar con l'aduya d'os canyons de nieu. Ista tecnica ye emplegada por as estacions d'esquí pa amillorar o estau d'os carrerons cuan a temperatura ye prou baixa pero no caye prou nieu.

Un estudio recient ha contrimostrau que bellas bacterias tienen un papel important en a formación d'os cristals de chelo u de nieu.^[4] Por un regular se tracta d'eubacterias como as d'o chenero pseudomonas que en bels casos pueden estar patochenas. Han estato identificatas en muestras de nieu en Europa, America d'o Norte y l'Antartida.

1. ↑ (an) Silbia Garcés Lardiés,Francho Rodés Orquín:Un borguil de parolas.Bocabulario dialeutal escolar, Gubierno d'Aragón, 2006, ISBN 84-689-7358-0, p.38
2. ↑ ^{2,0 2,1 2,2} (an) Diccionario ortografico de l'aragonés (Seguntes la Propuesta Ortografica de l'EFA). Versión preliminar. Estudio de Filología Aragonesa. ISSN 1988-8139. Octubre de 2022.
3. ↑ QUINTANA i FONT, Artur, El Aragonés nuclear de Nerín y Sercué (Valle de Vio); Institución «Fernando el Católico» + Gara d'Edizions. Zaragoza, 2007. ISBN 978-84-8094-060-3
4. ↑ (en) Science 29 de febrero de 2008 Vol. 319. no. 5867, p. 1214