Our website is made possible by displaying online advertisements to our visitors.
Please consider supporting us by disabling your ad blocker.

Responsive image


Alabama

Deelstaat Alabama
alt alt
Vlag van Alabama Seël
Bynaam(e): The Heart of Dixie, The Yellowhammer State, The Cotton State (almal nie-amptelik)
alt
Kaart van die Verenigde State met Alabama uitgelig
Amptelike taal(e) Engels
Hoofstad Montgomery
Grootste stad Birmingham
Area  30ste in die V.S.
 - Totaal 135 765 km2
 - Wydte 306 km
 - Lengte 531 km
 - Water 4 338 km2
 - % water 3,20 %
 - Breedtegraad 30° 11′ N tot 35° N
 - Lengtegraad 84° 53′ W tot 88° 28′
Bevolking  23ste in die V.S.
 - Totaal 4 833 722
 - Digtheid 36,8/km2
27ste in die V.S.
Hoogte  
 - Hoogste punt Berg Cheaha
734 m
 - Gemiddeld 152 m
 - Laagste punt Golf van Meksiko
seevlak
Toetrede tot die Unie  14 Desember 1819 (22ste)
Goewerneur Kay Ivey (R)
Luitenant-Goewerneur Will Ainsworth (R)
Wetgewer Alabama Wetgewer
 - Hoërhuis Alabama Senaat
 - Laerhuis Alabama Huis van Verteenwoordigers
V.S. Senatore Tommy Tuberville (R)
Katie Britt (R)
Tydsone Sentrale Standaardtyd: UTC-6 / UTC-5
Afkortings AL US-AL
Webblad www.alabama.gov

Alabama (Engels: [ˌæləˈbæmə], ), amptelik die Deelstaat Alabama (Engels: State of Alabama), is 'n deelstaat in die suidooste van die Verenigde State. Met 'n bevolking van meer as 4,8 miljoen en 'n oppervlakte van 135 765 vierkante kilometer is dit die 30ste grootste en die 23ste mees bevolkte Amerikaanse deelstaat. Die hoofstad is Montgomery, maar byna 'n kwart van die bevolking is in die metropolitaanse gebied van Birmingham, die grootste stad in Alabama, saamgetrek.

Herfstyd in die Mount Cheaha-gebied
Beck Place in Camden, Suidwes-Alabama, is 'n herehuis wat tussen 1850 en 1860 volgens 'n plaaslike interpretasie van die Greek Revival-boustyl opgerig is
Die Gordon Persons-brug, genoem na die 43ste goewerneur van Alabama, oorspan die Intracoastal Waterway en verbind Dauphin-eiland in die Golf van Meksiko met die hawestad Mobile
Die oggendson se helder strale breek deur donker wolke oor die duinlandskap van die Bon Secour-natuurbewaringsgebied
Die spieëls vir Nasa se James Webb-ruimteteleskoop is in Alabama vervaardig en getoets

Alabama word in die noorde deur Tennessee, in die ooste deur Georgia, in die suide deur Florida en die Golf van Meksiko, en in die weste deur Mississippi begrens. Hierdie ligging maak van Alabama die geografiese sentrum van die Amerikaanse Diep Suide.

Die deelstaat bestaan naas die kusgebied hoofsaaklik uit vlaktes waardeur die Tombigbee-, Black Warrior- en Alabamariviere vloei, asook dele van die Tennessee-vallei en Cumberland-plato in die noorde. Histories het Alabama veral bekend gestaan vir sy katoenplantasies en wit marmer-steengroewe.

Die kenmerkende diversiteit van sy landskappe, geologie en topografie gee 'n besondere karakter aan Alabama. Tussen die Appalache-bergreeks en die kusvlaktes van die Golf van Meksiko word van die rykste natuurlike flora- en faunahabitatte in die Verenigde State aangetref. Die Tennessee-riviervallei in die uiterste noorde van die deelstaat is danksy sy vrugbare grond uiters geskik vir landbou. Die ruwe bergterrein van die Appalache-reeks se suidoostelike uitlopers strek vanaf Noordoos-Alabama in suidwestelike rigting.

Die Black Belt, wat sy naam aan sy donker vrugbare grond te danke het en as hartland van die katoenbedryf 'n beslissende rol in die geskiedenis van Alabama gespeel het, is aan die voet van die bergreeks geleë. Suid daarvan word dennebosse en kusvlaktes aangetref wat tot by die mosbedekte eikeboom-landskap van Mobile, Alabama se belangrikste seehawe, en die wit sandstrande van die Golf van Meksiko strek.

Maar ondanks sy mineraalrykdomme en groot watervoorrade is Alabama vir die grootste deel van sy geskiedenis met armoede en ekonomiese agterlikheid verbind. Onafhanklikheidsgesinde grootgrondbesitters, wat slegs 'n klein persentasie van Alabama se blanke bevolking verteenwoordig en alle politieke, ekonomiese en kulturele invloede van buite afgeweer het, het daarin geslaag om swart bewoners as slawe op hulle katoenplantasies aan te hou en groot rykdom te versamel. Op die hoogtepunt van dié proses het hulle in 1861 saam met die heersende elites van ander suidelike deelstate die besluit geneem om die Unie te verlaat en as Gekonfedereerde State voort te gaan met 'n politieke en ekonomiese stelsel wat op die uitbuiting van swart mannekrag berus het.

Die gevolge was rampspoedig. Meer as 'n vyfde van die ekonomies aktiewe blanke mans het in die Amerikaanse Burgeroorlog gesneuwel, terwyl die opheffing van slawerny deur die seëvierende Noordstate honderde miljoene se kapitaal in die suidelike landbousektor vernietig het.

Nogtans het die Noorde uiteindelik nie daarin geslaag om sy politieke liberale strukture in die Suidstate te vestig nie. Konserwatiewe blankes het hul oorheersende invloed op Alabama se politieke en ekonomiese lewe herwin en hul eie stelsel van rasseskeiding gevestig wat tot in die sestigerjare van die 20ste eeu sou voortduur en waarin swart bewoners net soos armblankes van hul politieke regte ontneem is.

Dié stelsel, wat deur sommige waarnemers as 'n voortsetting van die Burgeroorlog beskryf is, is ook nie deur die proses van ekonomiese omwenteling en industrialisering geraak nie. Alabama se katoenmonokultuur het sy agteruitgang met die vestiging van nuwe nywerhede beleef, terwyl die swaartepunt van ekonomiese aktiwiteite van Mobile se hawe en ander nedersettings langs die groot riviere na nuwe stedelike sentra in die binneland verskuif het wat deur spoorweë met mekaar en ander dele van die VSA verbind is.

Met Alabama se nuwe grondwet, wat in 1901 afgekondig is, is alle politieke weerstand in landelike gebiede hardhandig verwyder en die ou konserwatiewe stelsel van blanke oorheersing, ras- en klasverdeling vasgeskryf. Die grootste deel van Afro-Amerikaners het, net soos baie armblankes en blankes uit die werkersklas, feitlik hul stemreg verloor.

In die 1960's het die Burgerregtebeweging protes teen die politieke wantoestande aangeteken. Maar eers deur die intervensie van die Amerikaanse Kongres, die federale regering en federale howe kon die stryd teen die politieke onreg momentum kry. Alabama se landbou en swaar nywerhede is in die proses in 'n krisis gedompel, terwyl die rassekonflik in groot stede soos Birmingham en Montgomery geleidelik handuit geruk het. Alabama se politieke leiers kon nie langer daarop aanspraak maak dat hulle die pad vir die ekonomiese vooruitgang en nasionale leierskap van die "Nuwe Suide" sou berei.

Ná dekades van agteruitgang en verval het Alabama in die laaste kwart van die 20ste eeu ekonomiese en politieke hernuwing beleef. Stede soos Huntsville, Birmingham, Montgomery en Mobile het volgehou met 'n nuwe groeifase namate steeds meer Afro-Amerikaners tot die hoofstroom van die politieke, ekonomiese en kulturele lewe toegetree het. Vandag floreer die deelstaat in die geglobaliseerde wêreldekonomie, terwyl 'n nuwe generasie van verligte entrepreneurs die pad na rasversoening, maatskaplike vooruitgang, sosiale geregtigheid en opvoedkundige modernisering definieer.[1]

  1. (en) "Alabama". Encyclopedia of Alabama. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 6 September 2012. Besoek op 6 September 2012.

Previous Page Next Page






Alabama ALS አላባማ AM Alabama AN Alabama ANG ألاباما Arabic ܐܠܒܐܡܐ ARC ألاباما ARY الاباما ARZ Alabama AST Alabama suyu AY

Responsive image

Responsive image